Maarten Brand, Expert praktijkleren bij CENSES

In deze blog leggen we uit wat wendbaar vakmanschap is en hoe je het kunt stimuleren in jouw bedrijf.

 

Stel je voor: vakmensen die als een spons leren terwijl ze aan het werk zijn. Ze herkennen signalen die aangeven dat er iets beter kan en weten meteen hoe ze moeten handelen. Klinkt goed toch?! Als je wilt dat de Young Practicals* op jouw werkvloer die richting op gaan, moeten ze zich bewust worden van hun omgeving, begrijpen wat hun rol is als toekomstige professional en ontdekken hoe ze daar het verschil kunnen maken.

 

* met Young Practicals bedoelen we jonge mbo’ers die net aan werk of stagiair zijn

 

Dat is hard nodig: de arbeidsmarkt verandert sneller dan een TikTok-video van vijftien seconden. Dus moeten Young Practicals leren dansen op de dynamische melodie van verandering en zich continu blijven ontwikkelen. Niet voor niets roept onder andere het World Economic Forum dat de belangrijkste skills van de toekomst vooral de vaardigheden zijn die met leren te maken hebben.^[1]

 

Leren stopt dan ook al lang niet meer als een student de schooldeuren achter zich dichttrekt. Een echte topper blijft altijd in de leerstand. Het is niet alleen om bij te blijven; het is de sleutel tot overleven in de jungle van werk.

 

Daarom is het belangrijk dat we de generatie van nu op een andere manier naar ‘vakmanschap’ laten kijken. Bij ons traditionele idee van vakmanschap ontwikkelt het jonge talent bepaalde normen waarmee je kunt zeggen ‘jij bent een vakman of vakvrouw, hier is jouw diploma’. Bij wendbaar vakmanschap gaat het niet alleen om het leren van kennis en vaardigheden; het gaat om het verbeteren van die kennis en vaardigheden. De eisen aan het resultaat liggen minder vast; het gaat meer om de ervaring die een Young Practical opdoet.

 

Daarom is het zo belangrijk dat je als werkgever of begeleider de ruimte geeft om te experimenteren en om te reflecteren op de eigen ontwikkeling. Het laat de Young Practical ervaren dat leren bij werken hoort. De echte vakman is een continu lerende vakman.

 

Die ruimte moet een Young Practical wel ervaren; als hij of zij de wind van voren krijgt bij elke fout dan is het na twee of drie keer proberen klaar met de experimenteerdrift. ‘Ik hou mij koest, hier heb ik geen trek in’ is de gedachte. Zeg dus niet alleen ‘Fouten maken mag’; laat ook zien dat die ruimte er is en stimuleer de Young Practical om nieuwe dingen te proberen; binnen veilige marges natuurlijk.

 

Dit is precies de reden waarom we met CENSES de persoonlijke aandacht voor de Young Practical belangrijk vinden. Hiervoor voeren wij bijvoorbeeld gedurende elk traject drieluikgesprekken; gesprekken met de Young Practical, de begeleider en een coach van CENSES. Tijdens die gesprekken staan we stil bij zijn of haar ontwikkeling. Het gaat dan niet om de vakinhoudelijke ontwikkeling maar juist als persoon op de werkvloer.

 

Door tijdens onze projecten de Young Practical te laten ervaren dat de persoonlijke ontwikkeling centraal staat en door uit te spreken dat wij er zijn om te helpen, ontwikkel je een veilige omgeving waarin hij zich gezien voelt én weet dat er ruimte is om te experimenteren. Dat gevoel is niet alleen geweldig voor de ontwikkeling van de Young Practical die zich vrij voelt om te leren; het is ook een fantastische bevestiging dat jouw bedrijf een hele fijne werkgever kan zijn. Over sterke employer branding gesproken!

 

Hoe ga je als begeleider te werk? Graag geven we vijf tips om te zorgen dat de Young Practical in jouw bedrijf die wendbare vakprofessional worden.

 

• Gebruik hun ervaring. Laat Young Practicals niet verdwalen, maar bouw op wat ze al hebben meegemaakt. Help ze langs de rand van de berg te lopen zonder dat ze in de afgrond vallen.
• Laat ze zelf nadenken. Vermijd de ‘mijn-weg-of-de-snelweg’-benadering. Ja, jij bent de vakprofessional met tig jaren werkervaring maar laat ze zelf nadenken, ook als dat betekent dat ze struikelen. Fouten maken is een cruciaal onderdeel van het spel.
• Wees een flexibele gids. Soms moet je gewoon achteroverleunen en de Young Practical zelf laten ontdekken hoe iets werkt. Experimenteer, want er is geen geheime formule. Zorg wel dat je die experimenten in een veilige omgeving doet. Jij kunt het beste inschatten wat dat inhoudt. Dus af en toe op je handen zitten en tot tien tellen…
• Samen bespreken van begeleiding. Leren, werken, collega’s ontmoeten – alles loopt door elkaar. Een gecontroleerde chaos! Bespreek daarom regelmatig hoe het gaat, wat de Young Practical nodig heeft en wat jij verwacht. Zo houd je continu scherp waar jullie aan werken en wat minder aandacht vereist.
• Ook jij leert wat bij. Als begeleider kom je waarschijnlijk zelf in situaties terecht waar je niet precies weet hoe je het aanpakt. Laat je niet afschrikken, dat ongemak betekent dat je groeit. Ook jij bent die wendbare vakprofessional.
• In een prettige sfeer leer je meer. Zorg dat je als begeleider een goede relatie hebt met jouw leerling. En zorg dat een leerling zich welkom voelt. Die sociale veiligheid zorgt voor ruimte waarbinnen de leerling de ruimte voelt om iets nieuws te proberen; ook als het fout kan gaan. Dit noemen wij ‘blunderruimte’.

 

Wendbaar vakmanschap is een teaminspanning. Door op de werkplek Young Practicals aan te moedigen, ze ruimte te geven om te blunderen en als begeleider zelf ook in de leerstand te staan, creëer je een omgeving waarin vakmensen wendbaar worden en wendbaar blijven.

^[1] https://www.weforum.org/press/2023/04/future-of-jobs-report-2023-up-to-a-quarter-of-jobs-expected-to-change-in-next-five-years/